Πότε ξεκινάει να μιλάει το παιδί μου;

Ο ρυθμός με τον οποίο τα παιδιά μαθαίνουν να παράγουν τις λέξεις, αλλά και το μέγεθος του λεξιλογίου διαφέρει από παιδί σε παιδί. Ένα παιδί συνήθως παράγει τις πρώτες του λέξεις περίπου στο πρώτο έτος της ηλικίας του. Ο ρυθμός εκφοράς αυτών των πρώτων νέων λέξεων, αρχικά είναι αργός ( 1-2 λέξεις το μήνα), βαθμιαία αυξάνεται και λίγο αργότερα παρατηρείται το φαινόμενο της λεξιλογικής “έκρηξης”. Τότε ο ρυθμός εκμάθησης του λεξιλογίου παρουσιάζει δραματική αύξηση. Η περίοδος αυτή που το παιδί παράγει όλο και περισσότερες νέες λέξεις και εμπλουτίζει το λεξιλόγιο του, κυμαίνεται μεταξύ των 18-22 μηνών και ο αριθμός των λέξεων είναι μεταξύ των 50-100 λέξεων. Παράλληλα οι λέξεις συνδυάζονται και δημιουργούνται προτάσεις. Συγκεκριμένα:

0-4 μηνών

Ξεκινώντας από τη βρεφική ηλικία, τα μωρά παράγουν άναρθρους ήχους. Μέχρι τους 4 μήνες, παράγουν ήχους που θυμίζουν φωνήεντα όπως /a/, /u/, σύμφωνα όπως /k/, /g/ και συνδυασμούς αυτών, λέγοντας συλλαβές όπως το /agu/. Στο στάδιο αυτό το βρέφος δεν έχει τον έλεγχο του στόματός του και η ένταση των ήχων είναι συνήθως χαμηλή.

4-7 μηνών

Στο στάδιο αυτό υπάρχει μεγαλύτερη ποικιλία στην παραγωγή των ήχων, οι οποίοι μοιάζουν όλο και περισσότερο με τους ήχους της ομιλίας. Το βρέφος εξερευνά τη φωνή του και οι ήχοι παράγονται διαδοχικά δημιουργώντας έτσι ένα παιχνίδι ήχων.

7-12 μηνών

Από τους 7 μήνες ξεκινάει η περίοδος του βαβίσματος. Το παιχνίδι των ήχων γίνεται πιο συστηματικό και υπάρχει μια επαναλαμβανόμενη ρυθμική παραγωγή. Οι ήχοι συνδυάζονται και γίνονται συλλαβές οι οποίες επαναλαμβάνονται, όπως /bababa/ ή /nanana/. Έπειτα, παράγουν συνεχόμενες διαφορετικές συλλαβές, όπως /nabada/ και συνδυασμούς που θυμίζουν πραγματικές λέξεις όπως /papati/. Τη περίοδο αυτή το παιδί αλλάζει τον τόνο και την ένταση της φωνής του, προκειμένου να αλληλεπιδράσει με το άτομο που είναι μαζί του και συνδυάζει το βάβισμα με χειρονομίες. Περίπου στο τέλος αυτής της περιόδου ξεκινάει να λέει τις πρώτες λέξεις.

Από το πρώτο έτος λοιπόν της ηλικίας του, καθώς το παιδί αναπτύσσεται το λεξιλόγιο, συνδυάζει τις λέξεις αυτές δημιουργώντας φράσεις και προτάσεις, αναπτύσσοντας έτσι σταδιακά και το συντακτικό. Η ανάπτυξη του συντακτικού αφορά στο τρόπο κατά τον οποίο τα παιδιά τοποθετούν τις λέξεις σε σωστή σειρά ώστε να σχηματίσουν κατάλληλες προτάσεις.

1 έτος

Από το πρώτο έτος της ηλικίας του, συνήθως οι πρώτες λέξεις που παράγει ένα παιδί αποτελούνται κυρίως από ονόματα αντικειμένων του περιβάλλοντος του και ονόματα αγαπημένων προσώπων (π.χ. μαμά, μπαμπάς). Η επικοινωνία τους γίνεται μονολεκτικά. Σε αυτό το στάδιο ανάπτυξης η χρήση μιας λέξης από το παιδί μπορεί να αντιστοιχεί και σε μια φράση π.χ. με τη λέξη “μπάλα” μπορεί να εννοεί “θέλω τη μπάλα” ή “έπεσε η μπάλα”.

18 μηνών

Στην ηλικία αυτή, το παιδί ξεκινάει να συνδυάζει τις λέξεις, δημιουργώντας έτσι φράσεις. Οι λέξεις που χρησιμοποιεί είναι κυρίως συνδυασμός ουσιαστικών.

2 ετών

Έως τους 24 μήνες, καθώς το μέγεθος του λεξιλογίου αυξάνεται κυριαρχεί η παραγωγή των ουσιαστικών (π.χ. μπάλα, παπί), ενώ σταδιακά σημειώνεται σημαντική άνοδος της παραγωγής των ρημάτων (π.χ. έλα, πάμε) και επιθέτων (π.χ. καλό, μεγάλο). Τότε ο αριθμός του λεξιλογίου ξεπερνάει τις 100 λέξεις. Από την ηλικία αυτή και έπειτα πραγματοποιούνται πιο πολύπλοκοι συνδυασμοί λέξεων. Οι φράσεις αποτελούνται από ρήματα και ουσιαστικά, μπορούν όμως να παραλείπονται μικρότερες λέξεις όπως τα άρθρα, οι προθέσεις, οι σύνδεσμοι.

3-5 ετών

Από την ηλικία των 3 ετών οι προτάσεις των παιδιών του μοιάζουν περισσότερο με αυτές των ενηλίκων. Δημιουργούν μεγαλύτερες και σύνθετες προτάσεις, στις οποίες χρησιμοποιούν προθέσεις, επιρρήματα, τη παθητική φωνή.

Κάθε παιδί είναι διαφορετικό, συνεπώς ο ρυθμός ανάπτυξης διαφέρει από παιδί σε παιδί. Ωστόσο, όταν ο ρυθμός αυτός αποκλίνει από το αναπτυξιακό επίπεδο των υπόλοιπων παιδιών της ηλικίας του, τότε συνίσταται η αξιολόγηση από λογοθεραπευτή.